Fethullah Gülen Cemaati’ne yönelik operasyonla gündeme gelen ve aileden iki kişinin tutuklandığı Boydaklar kim?
Yaklaşık 14 bin kişinin çalıştığı ve 2014 yılında 6.5 milyar TL ciroya ulaşan bir şirketten bahsediyoruz!..
Başlayabilirim…
Aile, Kayseri Hacılar ilçesinden.
Boydak…
Türkçe’de; “yükü olmayan yaya” ya da “yalnız serbest” anlamındadır.
Sakar Eşmecik bağlarında ırgat olarak çalıştıkları için 1934’te “Boydak” soyadını aldıklarını/verildiğini düşünebiliriz.
Aile “resmi tarihinde” şu anlatılır:
“1952 yılında Bahçeciler’in Kargah’taki bağlarında çalışan babası, 13 yaşındaki Mustafa’yı da götürmüş; arazinin sahibi çıkışmış, “bu yaştaki çocuğu neden çalıştırıyorsun” demiş; bu söz Mustafa’nın zoruna gitmiş; almış küreği eline ve dizinde kırıp atmış; babasına dönüp bir daha bağlarda işçilik yapmayacağını ve meslek erbabının yanında çalışmak istediğini söylemiş!”
Hikayenin doğru olup olmamasının pek önemi yok. Sonuçta…
Okuma yazma bilmeyen Mustafa Boydak halı atölyesinde ve sonra doğramacı yanında çalıştı.
Doğramacı’da çalışırken yanına ağabeyi Sami’yi de aldı. Kapı, pencere, çerçeve yapıyorlardı.
1950’li yıllar… Dokumacılık Hacılar halkının geçim kaynaklarındandı. Evlerde ilkel şekilde dokunan bezler Kayseri ve civarında satılırdı. Bu bezlere “Hacılar Bezi” adı verilirdi.
Yıl, 1957.
Mustafa, 18 yaşındaydı…
Sami, 21 yaşındaydı…
Mustafa-Sami Boydak kardeşler; Osman Konuk ve Yusuf Akdağ adlı iki ortaklarıyla Eski Sanayi’de; 44.Sokak, No:10 adresinde 50 metrekarelik bir doğrama atölyesi açtılar. (Ortaklardan Osman Konuk’un oğlu Mehmet Konuk, Boydak Holding’in hâlâ güçlü ortaklarından ve şirkette finansman koordinatörü olarak görev yapıyor. Yusuf Akdağ’ın da ortaklığı hâlâ sürüyor ve oğlu Mehmet Ertuğrul Akdağ Holding’de çalışıyor.)
Karyola, gardırop, sandık üretmeye başladılar…
Zamanla küçük kardeşleri Mehmet Boydak’ı da yanlarına aldılar.
Üç kardeş; Mustafa, Sami ve Mehmet, Hacılar’dan Kayseri merkeze taşınmışlardı. Çorakçılarda, Atpazarında, Şiremenli ve Çiftönü’nde kiralık evlerde oturdular…
İstikbal’in doğuşu
Türkiye orta sınıfı büyüyor; köylerden şehirlere göç yaşanıyordu.
Evler “modernleşiyor”; koltuk takımları yaygınlaşıyordu.
Bu nedenle Boydak kardeşler, doğrama işinin yanında mobilya da yapmak için bir ustayla anlaştı. O mobilya ustası ilk kurulan şirketin de adını koyuyor;İstikbal.
Gelecekten ümitliydiler.
1970’li yıllarda sandıklı ve kütüphaneli kanepe/ çek-yat modası Boydaklar’ın işini büyütmelerine sebep oldu.
1976’da Almanya’dan makine satın alıp el emeğinden makineleşmeye geçtiler. Artık seri üretim yapıyorlardı. 1979’da Orta Sanayi’de 5 dönüm arazide fabrika kurdular.
Büyüme aile içinde tartışmaya neden oldu.
1980’de yıl sonu hesaplarını yaparken yıllık kazancın paylaşımı konusundaki anlaşmazlık Sami ve Mustafa Boydak’ı karşı karşıya getirdi. Yolları ayırmanın eşiğine geldiler. Tartışmayı, ailenin ikinci kuşağından Şükrü Boydak, Yusuf Boydak ve Hacı Boydak bitirdi; “Ortaklığı bozacaksanız, işi üçümüze devredin” dediler. Kabul gördü. Ve Sami ve Mustafa Boydak işi bıraktılar.
Artık ailenin ikinci kuşağı işbaşındaydı:
Şükrü (d.1955) ve Yusuf (d.1957); Mustafa Boydak’ın oğluydu. (Gözaltına alınan Erol Boydak, Şükrü Boydak’ın oğlu.)
Hacı (d.1960) ise, Sami Boydak’ın oğluydu. Sami Boydak’ın diğer oğulları; Mustafa (d.1963), -tutuklanan-Memduh (d.1967) ve Bekir (d.1970) de zamanla şirkette çalışmaya başladı.
Keza küçük kardeş Mehmet Boydak’ın oğulları Sami ve İbrahim gibi…
Boydaklar aile şirketiydi. Fakat iş hayatında sadece oğullara yer vardı. Örneğin Sami Boydak’ın ilk üç çocuğu kızdı; hiçbiri çalışmadı. Ama bugün bu kızların çocukları holdingde çalışmaktadır; (örneğin gözaltına alınan Murat Bozdağ gibi.)
Kuşkusuz… Boydakların iş dünyasında nasıl büyüdüğünü yazacağım.
Ama önce bir ayrıntı vermek istiyorum…
Üst akıl
Boydaklar’ın birinci kuşağı okur yazar değildi.
Peki ya ikinci kuşağı?
Şükrü ile Yusuf ilkokul mezunuydu ve Hacı ise akşam lisesi terk idi…
Boydak Holding Yönetim Kurulu Başkanı -tutuklanan- Hacı Boydak “Kayseri Meşhurları” kitabına bunun nedenini şöyle anlattı:
“Babalarımızın okuma yazması olmadığından hesap kitap senet işlerini, orta okul-lise mezunu eli kalem tutan katipler yapardı. Bana soruyorlardı, ‘sen ne olacaksın’ diye; ‘katip’ diyordum. Aydınlıkevler Ortaokulu’nu bitirince babamın yanına katip olarak girdim. Akşam lisesine yazıldım ama Doğu’ya, Karadeniz’e uzun seyahatlerimiz oluyordu, devam edemedim.”
Kardeşlerinden Mustafa, Muğla İşletmecilik Yüksek Okulu’ndan; Memduh ve Bekir Marmara Üniversitesi İktisadi İlimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun oldular.
Boydak Holding nasıl Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri oldu?
Mesele sadece İstikbal’den Bellona’ya mobilya sektörü değil…
Boydaklar enerjiden finansa; demir-çelik-kablodan havacılığa kadar birçok sektörde olmayı nasıl başardı?
Baksanıza…
1998’de Anadolu Finans Kurumu ile bankacılık sektörüne girdi. 2005’te Ülker Grubu’nun (Yıldız Holding) Family Finans ile Türkiye Finans Katılım Bankası adı altında birleşti. 2008’de yüzde 61 hissesini; Suudi Arabistan’ın en büyük bankası olan The National Commercial Bank’a sattı.
Bir üst akıl var mı?..
Yarın devam edeceğim…
Mesele sadece “işadamları tutuklanır mı” sorusunun çok ötesinde…
