Diğer hiçbir kalem değişmese bile bu zam, tüketicinin ödediği faturayı yüzde 19 artırıyor. Ocak 2015′te 100 lira ödeyen abone bu yıl 119 lira ödüyor. EPDK açıklama yapıp zammı kabul etti ama artış için ‘makul’ dedi.
Meydan Gazetesi Ekonomi Editörü Oğuz Karamuk elektrikteki gizli zammı köşesine taşıdı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) zam için ‘makul’ açıklamasını değerlendiren Karamuk, “Enflasyonun yüzde 8,8 olduğu bir ülkede elektriğe yüzde 19 zam makul mü?” diye sordu.
İşte Karamuk’un ‘EPDK bizle eğlenir’ başlıklı yazısı:
Zam yapmadan gerçekleştirilen fiyat artışları nedeniyle milyonlarca tüketicinin en büyük şikayet konularından biri haline gelen elektrik faturaları konusunda nihayet Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’ndan (EPDK) açıklama geldi. EPDK’nın açıklaması ilginç. Aslında hem zammı kabul ediyor, hem de bu artışlara ‘makul’ diyor. Resmi enflasyonun yüzde 8.8 olarak açıklandığı ve elektrik fiyatına zam açıklaması yapılmadan gerçekleştirilen zam ne kadar ‘makul’ sayılabiliyor? Ya da elektrik fiyatındaki bir yıllık değil de, bir aylık artışı gösterip ‘bu kadarcık’ demek ne ölçüde ‘makul’ sayılıyor, bunu bilemiyoruz. Ancak bizim oturduğumuz taraftan pek ‘makul’ görünür bir yanı yok.
Demek ki, yandaş elektrik şirketlerini batmaktan kurtarmak karşılığında kamuda bir koltuk kapmak, tüketicinin yani kulun hakkını yemek, oralardan ‘makul’ gözükebiliyor.
EPDK KELİME OYUNU YAPIYOR
Gelelim EPDK’nın makul dediği zammın ne kadar olduğuna. Hece hece hesaplayıp anlatalım. Öncelikle elektrik faturalarındaki artışın ana nedeni, dağıtım şirketlerinin tüketicilerden kestiği paralardaki rekor artış. EPDK, bunu şu sözlerle açıklıyor:
“Önceki uygulama dönemlerinde dağıtım ve iletim gibi şebeke faaliyeti kapsamındaki bedeller (dağıtım bedeli, iletim bedeli, vs.) ayrı ayrı uygulanmakta iken, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren bu bedeller dağıtım bedeli olarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu sebeple dağıtım bedelinde yüksek artışlar yoktur ve nihai toplama bakıldığında yalnızca makul seviyelerde fiyat değişimlerinin söz konusu olduğu görülmektedir. Diğer bir deyişle, tüketicinin eski dağıtım bedeli ile yeni dağıtım bedelinin kıyaslaması doğru değildir. Faturayı oluşturan maliyet kalemlerinin ve bedellerin hangi başlık altında yer aldığı hususu ikincil mevzuat kapsamında düzenlenen ve tüketicinin faturasını etkilemeyen bir konudur.”
GEÇEN YIL KİLOVAT BAŞINA 4 KURUŞTU
Görüldüğü üzere EPDK, bırakın ‘makul’ü aslında neredeyse hiç zam yok demeye de getiriyor. Peki öyle mi?
Tabii ki değil. Açıklayalım:
Tabloda elektrik dağıtım şirketlerinin tüketicilere gönderdiği faturalardaki kendileri adına yaptıkları ücret kesintileri şu şekilde belirlenmiş:
Elektrik dağıtım bedeli kilovat başına: 2,98 kuruş
Perakende satış hizmet bedeli kilowat başına: 0,81 kuruş
İletim sistemi kullanım bedeli kilovat başına: 0,88 kuruş
Fatura okuma bedeli abone başına 0,59 kuruş.
Yani ayda 100 kilovat elektrik tüketen bir abone:
Elektrik dağıtım bedeli olarak: 2,98 TL
Perakende satış hizmet bedeli olarak: 0,81 TL
İletim sistemi kullanım bedeli olarak: 0,88 TL
Fatura okuma bedeli olarak da: 0,59 TL ödemiş.
Hepsinin toplam tutarı ise 4.07 TL olarak hesaplanmış.
BU SENE HER KİLOVAT İÇİN 11 KURUŞ ÖDÜYORUZ
Gelelim 2016 Ocak ayı faturasına. Bu faturalarda EPDK’nın yaptığı değişiklik nedeniyle perakende satış hizmet bedeli, iletim sistemi kullanım bedeli ve fatura okuma bedeli çıkartıldı. Geriye sadece elektrik dağıtım bedeli kaldı. Onun da bedeli kilovat başına 10,09 kuruş olarak belirlendi. Böylece ayda 100 kilovat elektrik kullanan tüketicinin ödediği elektrik bedeli 10.09 TL olarak belirlendi.
Yani kullanılan elektrik miktarı aynı olmasına rağmen elektrik dağıtım şirketlerine ödenen hizmet bedeli 4.07 TL’den, 10.09 TL’ye yükseldi. Bu, tüketicilerin cebinden alınarak, elektrik dağıtım şirketlerinin kasasına gönderilen paranın yüzde 147.6 arttığı anlamına geliyor. EPDK zam diyemese de bal gibi ‘zam’ anlamına geliyor.
Peki faturalardaki diğer bütün kesintilerin aynı kaldığını kabul edersek, elektrik dağıtım bedelinin tüketicinin ödediği nihai faturaya toplam yansıması ne kadar oluyo? Yüzde 19.
Yani geçen yıl 100 TL elektrik faturası ödeyen bir vatandaş, resmi zam açıklaması olmadan, sadece elektrik şirketlerinin yaptığı fiyat ayarlamaları nedeniyle bu yıl 119 TL’lik fatura ödüyor.
Peki EPDK bunları göremiyor mu? Elbette ki görüyor. Peki niye yanlış açıklama yapıyor? Sanırım EPDK bizimle eğleniyor…
