Hayri ÇETİNKAYAİş dünyası nezdinde etik, itibar ve yolsuzluk kavramlarının nasıl algılandığını ölçmek amacıyla her yıl gerçekleştirilen “Yolsuzluk Algı Araştırması”nın 2016 sonuçları açıklandı. Etik ve İtibar Derneği’nce (TEİD) Mart-Mayıs 2016 tarihleri arasında anket yöntemiyle gerçekleştirilen araştırmaya göre, yolsuzluğun en yaygın olduğu sektörlerin başında gümrük ve lojistik geliyor. Bu araştırmada medya ve iletişim sektörünün hemen inşaat sektöründen sonra üçüncü sırada yer alması dikkat çekti.
MEDYA VE İLETİŞİM ÜÇÜNCÜ SIRADA
Sektörlere göre yolsuzluk algısı anketine göre, “Yolsuzluğun en çok hangi sektörlerde yaygın olduğunu düşünüyorsunuz” sorusuna, katılımcıların yüzde 57’si lojistik ve gümrük sektörü, yüzde 55’i inşaat, yüzde 35’i medya ve iletişim sektörü, yüzde 24’ü ilaç, yüzde 21’i bankacılık ve finans sektörü yanıtlarını verdi. 2015 yılında yapılan araştırmada da yine yolsuzluğun en yaygın olduğu sektör sıralaması değişmezken, yüzdelik oranlar daha düşük seviyede gerçekleşmişti. 2015’te yüzde 22 ile lojistik ve gümrük yine ilk sırada, yüzde 19 ile inşaat ikinci sırada ve yüzde 15 ile de medya ve iletişim de üçüncü sırada yolsuzluğun en yaygın olduğu sektörler olarak sıralanmıştı.
Araştırmayla, gümrüklerde yolsuzluk algısının ‘devlet politikaları’, ‘gümrük sektörü çalışanları’, ‘gümrük mevzuatları’ ve ‘kurumsal yönetim’ olmak üzere dört temel boyutu olduğu da ortaya konuldu. Yolsuzluğun en az yaygın olduğu düşünülen sektörler sorulduğunda ise katılımcıların yüzde 31’i bilgi teknolojileri, yüzde 31’i sivil havacılık, yüzde 29’u savunma sanayi, yüzde 21’i danışmanlık, yüzde 28’i bankacılık ve finans olarak yanıtladı. 2015’te savunma sanayi yüze 12, danışmanlık yüzde 8, bankacılık ve finans yüzde 8 ile yolsuzluğun en az yaygın olduğu ilk üç sektör olarak belirlenmişti.
BELEDİYELERDE YÜZDE 85
Araştırmada özel sektör dışında yolsuzluk vakalarının hangi kurumlarda daha yaygın olduğu da soruldu ve burada ise belediyeler ilk sırada yeraldı. “Etik dışı davranışların ve yolsuzluk vakalarının hangi kurumlarda özel sektöre kıyasla daha yaygın olduğuna inanıyorsunuz” sorusuna katılımcıların yüzde 85’i belediyelerde, yüzde 80’i siyasal partilerde, yüzde 78’i gümrük yetkililerinde, yüzde 70’i medyada, yüzde 57’si emniyet teşkilatında, yüzde 53’ü yargı organlarında, yüzde 49’u ise sağlık kuruluşlarında olduğunu belirtti.
ALGI YÜZDE 43’E YÜKSELDİ
‘2016 Yolsuzluk Algı Araştırması’ anket sorularına yanıt verenlerin yüzde 27’sini özel sektör çalışanları, yüzde 56’sını ilk, orta ve üst düzey yöneticiler oluşturdu. Araştırmada “Özel sektörde yaşanan etik dışı davranışların, yolsuzluk vakalarının ne ölçüde yaygın olduğuna inanıyorsunuz” sorusuna çalışanların yüzde 40’ı, orta düzey yöneticilerin yüzde 52’si, üst düzey yöneticilerin ise yüzde 55’i çeşitli derecelerde yaygınlık doğrultusunda yanıt verirken, “yaygın” ve “çok yaygın” görüşünü ileri sürenlerin oranı yüzde 43 olarak belirlendi. “2015 Yolsuzluk Algı Araştırması”nda bu oran yüzde 35 olarak belirlenmişti.
‘İspiyoncu olma’ korkusu
Araştırmaya göre, yolsuzlukla ilgili bir gelişmeyi ihbar etmeyi bilmelerine karşın çalışanların önemli bir bölümü, işini kaybedebileceği veya kendisine şirket içinde ihbarcı veya ispiyoncu denileceği endişesiyle söyleyemiyor. Öğrenciler arasında ise gördükleri bir etik dışı davranış veya yolsuzluğu, ispiyoncu gibi görülecekleri kaygısıyla ihbar etmeyecekleri belirtiliyor. Yapılan araştırmada yolsuzluğu tedirgin olmadan ihbar edebileceklerin oranı yüzde 55 çıktı.
Araştırmada, “Eğer şirketinizde etik dışı davranış sergileyen bir çalışan görürseniz ilgili mecralara ihbar eder misiniz?” sorusuna karşılık ‘tedirgin olmadan ihbar edebileceğine inandığını’ söyleyen katılımcıların oranı yüzde 55 olarak belirlendi. 2015 araştırmasında bu oran yüzde 54 olarak belirlenmişti.
